وقتی روز به‌ روز بزرگتر می‌شوی

به شرطی که قبول کنیم علیت یک رابطه واقعی هستش نه یک رابطه ذهنی، استدلال فارابی تقریبا بدون اشکاله (البته اگر فارابی بتونه به خوبی تسلسل رو رد کنه که فرض می کنیم این کارو میکنه) مشکل من با این مسیر استدلال بیشتر این موضوعه که خُب اوکی، قبول که یک موجود قدیم هست، بقیه صفات این موجود قدیم از کجا استدلال میشن؟ اتفاقا به نظرم گیر راسل هم همینجاست، فکر کنم راسل میگه فرض کنیم کل جهان همون موجود قدیم هستش و چه اشکالی داره این موضوع؟

دبیرستان ریاضی فیزیک بودم، علت و معلول را نه در درس فلسفه که در تعلیمات دینی خواندیم، به عنوان براهین اثبات وجود خدا، از همان زمان ذهنم قانونی که استثنا داشته باشد را نمی‌پذیرفت، چرا که در ریاضی خوانده بودیم با هزاران مثال نمی‌شود قانونی را اثبات کرد، اما تنها با یک مورد نقص می‌شود فرضیه‌ای را رد کرد(برهان خلف)

اگر خدا علت ندارد، از کجا معلوم که یک موجود دیگری هم نباشد که آن‌هم علت نداشته باشد. و چرا خود خدا علت ندارد...

البته چاره‌ای هم نیست. دانشمندان هم علت به وجود آمدن جهان را از بیگ بنگ می‌دانند، ماده‌ی بسیار متراکمی که در روز نخستین منفجر شد و این جهان به وجود آمد، آن ماده از کجا آمده؟ علت انفجارش چه بود، قبل از انفجار چه بود و چه کسی مشعلش را روشن کرد

(جدا جدا نوشتم شاید بخواهی توضیحی بدهی و در درکش کمکم کنی)

عنوان رو که دیدم، فکر کردم قراره از مارکوس اورلیوس و کتاب تأملاتش بخونم :)

.

اوصیکم به خوندن کتاب حی‌بن یقضان. نوشتۀ ابن‌طفیل. فروزان‌فر ترجمه‌اش کرده با اسم زندۀ بیدار. داستان زندگی انسانی هست که در جزیره‌ای خالی از سکنه و از گل سرشته شده پا به دنیا می‌گذاره. بعد با تجربه و با اندیشیدن به چیستی دنیا و حوادثی که براش رقم می‌خوره به شناخت خود و خدا می‌رسه. کتاب در حقیقت یک بحث داستانی برای درک بهتر فلسفۀ اسلامیه. چیزی شبیه دنیای سوفی.

فلسفه از ذهن میاد و ذهن هم پتانسیل خطای بالایی داره.کلا توی فلسفه میشه گفت حقیقت همون چیزیه که هر فردی بهش باور داره.

اما در مورد علت و معلول،فیزیک در این باره پاسخ داده و پدیده هایی وجود داره که نیاز به علت ندارن.

جوابت درست اما همین گفته من و خودتو مقایسه کن.من بر اساس دلایل خودم باور دارم که حقیقت همون چیزیه که هر فرد بهش باور داره (غیر از چیزایی که علم بهش رسیده و قبول کرده) اما تو هم بر اساس دلایل خودت میگی اینطور نیست.الان حقیقت کدومه؟

راستی سلام :دی

احسنت،منم حرفم همینه.در فلسفه معیار رو عقل میذاریم.اما عقل همونطور که گفتم پتانسیل خطا داره.

در فلسفه وقتی بحثی پیش بیاد قابلیت اثبات یا رد کردن قابل قبولی ندارن(مگر اینکه وارد علم تجربی بشیم که در اون صورت دیگه عقل ملاک نیست.)اما چرا میگم قابلیت اثبات یا رد ندارن؟چون با عقل میسنجیم.این عقل چجوری شکل میگیره؟براساس خودآگاه و ناخودآگاه،مطالعات شخصی،فرهنگ،محیط زندگی و عواملی از این دست.مسلما این عوامل برای همه یکسان نیست چون در غیر این صورت ما شاهد یک چیز واحد میبودیم.

بنابراین من عقلم هنوز میگه حقیقت همون چیزیه که فرد باور داره و تو هم با عقل خودت میگی غلطه.مگر اینکه با علم تجربی ثابت کنیم که یکی از این دو برداشت غلطه که در اون صورت دیگه عقل ملاک نیست و بحث جداست.

از این بابت پایه های فلسفه سسته (با اینکه کل زندگیه ما رو احاطه کرده) چون عقل ملاکه.

چرا، به شرط این که تسلسل رو به خوبی بشه ردش کرد تضمین میشه که دست کم یک موجود قدیم اون بیرون هست (البته فکر کنم منظور شما هم اینه که چطوری میشه تسلسل رو خوب رد کرد؟!) چه اون موجود قدم خودِ جهان باشه چه خدایی ورای جهان. حتی نیازی به علیت نیست اگر فرض کنیم جهان فقط یک جوهر یگانه داره (نه چند جوهر) میشه اون یک جوهر رو خدا (به معنی خود آ یا خود آینده، چیزی که نیاز به دیگری نداره) در نظر گرفت. این استدلالیه که شبیه اش توی حرفهای اسپینوزا و شوپنهاور حتی میشه پیداش کرد، حتی فیزیک دانان نظری وقتی به دنبال نظریه یگانه هستند علی الاصول به خاطر چنین فرض متافیزیکی هستش که میگن جوهر جهان یگانه است نه چند گانه. مشکل اصلی من همینه که گفتم، یعنی چطوری میشه قبول کرد که این خودآ چطور صفاتی که بهش نسبت میدیم مثل قادر بودن و عالم بودن و غیره رو داره؟ این صفات چیزهایی هستند که برای مثال اسپینوزا قبول نمی کنه.

در مورد استفاده هایی که از علم تو کامنت دوستان دیدم :دی علم مطلقا در مقام تعیین تکلیف برای فلسفه نیست، علم به حدی از پیشفرضهای فلسفی آکنده است که من ایده «وقتی فلان چیز توسط علم تجربی اثبات شد دیگه عقل ملاک نیست» رو نمی فهمم! یه مقداری فلسفه علم بخونید متوجه حرفهای من میشید، حتی یه سری از چیزهایی که میگن واقعا تو علم نیست. من دکتری کیهان شناسی میخونم (الان سال سومم) و می‌دونم که هر دوی این جمله ها غلط هستند که «پدیده‌هایی توی علم دیده شده که نیاز به علت ندارن» و «دانشمندان میدونن که علت جهان بیگ بنگه». وقتی دارین پای علم رو به بحثهای فلسفی باز می کنین مواظب باشین :)

من با بحثی که با آدمهای فلسفه اسلامی داشتم چیزی که فهمیدم اینه: علیت قانونی به این شکل نیست که «هر چیزی علتی دارد» چون به وضوح این قانون غلطه به نظر اونها چون خدا علت نداره، از نظر فلسفه اسلامی علیت یک رابطه است که بین علت و معلول برقراره و قانونش این طوریه که «هر معلولی علتی دارد» که خُب طبق تعریف معلول، این قانون درسته (به عبارتی تحلیلیه) اما سوال اصلی که اونها می پرسند اینه:

آیا هر چیزی مصداق «معلول» بودنه؟ یا آیا هر چیزی علتی داره؟ که بعد با رد دور و تسلسل اثبات میکنند که نه دست کم یک چیز باید وجود داشته باشه که معلول نباشه اما علت باشه، بعد با یه سری استدلال دیگه می گن که اون دست کم یک چیز اگر دو چیز باشه به تناقض میخوره بنا بر این فقط یک چیزه که علت نداره و اون خداست و الی آخر

بنا بر این مشکل من با اونها این نیست که چطور چیز بی علت رو تصور می کنند مشکل من اینه که چطور اون یک علت این همه ویژگی دیگر هم داره.

دقیقا سوال من شخصیتِ این علت العلل هست.